વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 8 અને 9 જુલાઈના રોજ રશિયામાં રહેશે. 8મી જુલાઈને સોમવારે બપોરે તેઓ મોસ્કો પહોંચશે. ફેબ્રુઆરી 2022માં યુક્રેન પર રશિયાની સૈન્ય કાર્યવાહી બાદ પીએમ મોદી પ્રથમ વખત રશિયાની મુલાકાતે જઈ રહ્યા છે. સતત ત્રીજી વખત વડાપ્રધાન બન્યા બાદ પીએમ મોદીની રશિયાની આ પ્રથમ મુલાકાત છે.
પુતિનને 10 વર્ષમાં 16 વખત મળ્યા, 5 વર્ષના અંતરાલ પછી રશિયાની છઠ્ઠી મુલાકાત
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 8 અને 9 જુલાઈના રોજ રશિયામાં રહેશે. 8મી જુલાઈને સોમવારે બપોરે તેઓ મોસ્કો પહોંચશે. ફેબ્રુઆરી 2022માં યુક્રેન પર રશિયાની સૈન્ય કાર્યવાહી બાદ પીએમ મોદી પ્રથમ વખત રશિયાની મુલાકાતે જઈ રહ્યા છે. સતત ત્રીજી વખત વડાપ્રધાન બન્યા બાદ પીએમ મોદીની રશિયાની આ પ્રથમ મુલાકાત છે.
10 વર્ષમાં પીએમ મોદી 16 વખત રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને મળ્યા
જો કે તેમના કાર્યકાળના છેલ્લા 10 વર્ષમાં પીએમ મોદી 16 વખત રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને મળ્યા છે. તે જ સમયે, આ બે દાયકામાં 5 વર્ષના અંતરાલ પછી રશિયાની આ તેમની છઠ્ઠી મુલાકાત છે. ભારત અને રશિયાની ખૂબ જ જૂની અને ગાઢ મિત્રતાને ધ્યાનમાં રાખીને, અમેરિકા, ચીન અને પાકિસ્તાન સહિત વિશ્વના તમામ દેશો પીએમ મોદીની આ સત્તાવાર મુલાકાત પર નજર રાખી રહ્યા છે.
પીએમ મોદી રશિયા, યુક્રેન અને અમેરિકા સાથે મિત્રતા જાળવી રહ્યા છે
વર્તમાન વિશ્વ વ્યવસ્થામાં પીએમ મોદી એકમાત્ર એવા વૈશ્વિક નેતા છે જે એક સાથે રશિયા, યુક્રેન અને અમેરિકા સાથે ગાઢ મિત્રતા જાળવી રહ્યા છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ વચ્ચે પીએમ મોદીએ પોતાની વિદેશ નીતિમાં ખૂબ જ સાવચેતીપૂર્વક સંતુલન જાળવી રાખ્યું છે. ભારતે બંને દેશોના નેતાઓ સાથે ફોન પર વાત કરી અને શાંતિપૂર્ણ ઉકેલ માટે વાતચીતને સૌથી મહત્વપૂર્ણ માર્ગ ગણાવ્યો. ઉપરાંત, સૈન્ય કાર્યવાહી માટે રશિયાની ખુલ્લેઆમ નિંદા કરવામાં આવી નથી. રશિયા સાથેના અન્ય સંબંધોની સાથે તેલની આયાત પણ ચાલુ રહી.
ભારત-રશિયાના રાજદ્વારી સંબંધો 77 વર્ષથી વધુ જૂના છે
ભારત અને રશિયા વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધો 77 વર્ષ જૂના છે. એક રીતે જોઈએ તો રશિયા સ્વતંત્ર ભારતનું સૌથી જૂનું વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેને વધુ ઊંચાઈ આપી છે. તેમની રશિયાની મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવશે તેવું કહેવાય છે. જો કે પીએમ મોદીની મુલાકાત પહેલા દેશમાં વિપક્ષની રાજનીતિ પણ શરૂ થઈ ગઈ છે. શિવસેના યુબીટીના પ્રવક્તા સંજય રાઉતે કહ્યું કે ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધો મોદીજીના કારણે નહીં પરંતુ પંડિત નેહરુ અને ઈન્દિરાજીની નીતિઓને કારણે છે.
1971 થી ભારત અને રશિયાની મિત્રતામાં ઘણા સીમાચિહ્નો છે
વિદેશ મંત્રાલયના તથ્યો અનુસાર, વર્ષ 1971માં ભારત અને રશિયા વચ્ચે શાંતિ, મિત્રતા અને સહયોગ સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. 1993માં મિત્રતા અને સહકારની સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. વર્ષ 2000માં બંને દેશો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક સંધિની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. વર્ષ 2010 માં, તે વિશેષ અને વિશેષાધિકૃત વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીમાં બદલાઈ ગયું. વર્ષ 2022માં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ બાદ વિશ્વ બે ધ્રુવોમાં વહેંચાયેલું જોવા મળ્યું હતું, પરંતુ ભારત અને રશિયા વચ્ચે નિકટતા જળવાઈ રહી હતી. પીએમ મોદીના રશિયા પ્રવાસને લઈને NRI સમુદાય ખૂબ જ ઉત્સાહિત છે.
પીએમ મોદી અને પુતિન સપ્ટેમ્બર 2022માં સમરકંદમાં મળ્યા હતા
ભારત અને રશિયા વચ્ચે છેલ્લી સમિટ ડિસેમ્બર 2021માં યોજાઈ હતી. આ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા માટે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન દિલ્હી આવ્યા હતા. જો કે વાર્ષિક ભારત-રશિયા શિખર સંમેલન ત્રણ વર્ષ પછી યોજાઈ રહ્યું છે, આ દરમિયાન પીએમ મોદી અને પુતિને ઘણી બેઠકો અને ફોન પર વાતચીત કરી છે. પીએમ મોદી અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિન વચ્ચે છેલ્લી મુલાકાત સપ્ટેમ્બર 2022માં સમરકંદમાં SCO કોન્ફરન્સ દરમિયાન થઈ હતી. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે પીએમ મોદીના રશિયા પ્રવાસનો ઉદ્દેશ્ય મોસ્કો અને બેઇજિંગ વચ્ચે વધી રહેલી નિકટતા વચ્ચે ભારત-રશિયા સંબંધોનું મહત્વ દર્શાવીને પશ્ચિમી દેશો સાથે શક્તિ સંતુલિત કરવાનો પ્રયાસ કરવાનો છે.
પીએમ મોદીને વર્ષ 2019માં રશિયાના સર્વોચ્ચ સન્માનથી નવાજવામાં આવ્યા હતા
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની રશિયાની છેલ્લી મુલાકાત 2019માં હતી. ત્યારબાદ વ્લાદિવોસ્તોકમાં ઈસ્ટર્ન ઈકોનોમિક ફોરમમાં ભાગ લેતી વખતે પીએમ મોદીને રશિયાના સર્વોચ્ચ સન્માન ‘ઓર્ડર ઓફ ધ એપોસ્ટલ એન્ડ્ર્યુ ધ ફર્સ્ટ’થી નવાજવામાં આવ્યા હતા. ભારત અને રશિયા વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય વેપાર ગત નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન $65 બિલિયનના રેકોર્ડ ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચી ગયો છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઘણા ક્ષેત્રોમાં સહયોગ ચાલુ છે. આમાં, મુખ્ય ક્ષેત્રો છે આંતરરાષ્ટ્રીય ઉત્તર-દક્ષિણ પરિવહન કોરિડોર (INSTC), ચેન્નાઈ-વ્લાદિવોસ્તોક કોરિડોર, એન્ટાર્કટિક ક્ષેત્રમાં સંશોધનમાં સહકાર, કુંદનકુલમ NPP, અવકાશમાં સહકાર.
સંરક્ષણ અને વ્યૂહાત્મક ઉત્પાદનોમાં રશિયા ભારતનું વિશ્વસનીય સાથી છે.
આ ક્ષેત્રો ઉપરાંત, ભારત અને રશિયા સંરક્ષણ અને વ્યૂહાત્મક ઉત્પાદનોના મામલામાં ખૂબ જ વિશ્વસનીય ભાગીદારો છે. રશિયાની મદદથી ભારતમાં લાઇસન્સ દ્વારા T-90 ટેન્ક અને સુખોઈ-30 MKI ફાઈટર એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન કરવામાં આવી રહ્યું છે. તે જ સમયે, S-400 સિસ્ટમ, કામોવ હેલિકોપ્ટર, INS વિક્રમાદિત્ય અને મિગ એરક્રાફ્ટ વગેરે જેવી સંરક્ષણ સામગ્રી રશિયા તરફથી ભારતને સપ્લાય કરવામાં આવે છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંયુક્ત સાહસ દ્વારા ભારતમાં એ. ના. 203 રાઈફલ અને બ્રહ્મોસ મિસાઈલ પણ બનાવવામાં આવી રહી છે. બંને દેશો વચ્ચેના સંરક્ષણ સંબંધોમાં આને સૌથી મોટી ઉપલબ્ધિ માનવામાં આવે છે.
