ગુજરાતના નર્મદા જિલ્લામાં આવેલા સરદાર સરોવર ડેમના કેચમેન્ટ એરિયામાં સારા વરસાદને કારણે આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં 2,142 મિલિયન યુનિટ (MU) વીજળીનું ઉત્પાદન થયું છે, જે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં લગભગ બમણું છે. સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર સરદાર સરોવર ડેમમાં ઓગસ્ટ મહિનામાં સૌથી વધુ વીજ ઉત્પાદન થયું છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) મુજબ, ગુજરાત અને પડોશી રાજ્ય મધ્યપ્રદેશ બંનેમાં આ ચોમાસાની સિઝનમાં સારો વરસાદ થયો છે અને ડેમમાં પાણી વધુ હોવાને કારણે વધુ વીજળી ઉત્પન્ન થઈ છે. નર્મદા નદીના કુલ તટપ્રદેશમાંથી 97,410, 85,858 ચોરસ કિમી મધ્યપ્રદેશમાં અને 9,894 ચોરસ કિમી ગુજરાતમાં આવેલું છે.
સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમ લિમિટેડ (SSNNL) દ્વારા શેર કરાયેલ ડેટા અનુસાર, કેવડિયા ખાતે આવેલા ડેમ પર રિવર બેડ પાવર હાઉસ (RBPH) ટર્બાઇનમાંથી, આ વર્ષે 20 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં 2,142 MU વીજળી ઉત્પન્ન કરવામાં આવી છે, જે 2021 માં સપ્ટેમ્બરની સરખામણીમાં છે. અંત સુધી 1,129 MU વીજળીનું ઉત્પાદન થયું હતું. RBPH 1,200 મેગાવોટની સ્થાપિત ક્ષમતા ધરાવે છે.
સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમ લિમિટેડ દ્વારા શેર કરવામાં આવેલ ડેટા દર્શાવે છે કે 2,142 MUs વીજળીમાંથી, કુલ 1,849 MUs ચોમાસાના જુલાઈ, ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર મહિનામાં ઉત્પન્ન કરવામાં આવી છે. SSNNL દ્વારા શેર કરવામાં આવેલા ડેટા મુજબ, આ વર્ષે ઓગસ્ટ મહિનામાં સૌથી વધુ વીજ ઉત્પાદન થયું છે. ઓગસ્ટ મહિનામાં સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમ લિમિટેડ દ્વારા 901.298 MU વીજળીનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે.
SSNNLના એન્જિનિયર આર પરીખે જણાવ્યું હતું કે, “ખૂબ સારા વરસાદને કારણે, મધ્યપ્રદેશે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં નોંધપાત્ર રીતે વધુ પાણી છોડ્યું છે. 2017 થી ડેમની ઊંચાઈમાં થયેલા વધારાએ પણ વીજ ઉત્પાદનમાં વધારો કરવામાં ફાળો આપ્યો છે.” ડેટા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2021-22 દરમિયાન 923.7 MU વીજળીનું ઉત્પાદન થયું હતું. સમગ્ર 2021 દરમિયાન, RBPH એ 1,265.28 MU વીજળી ઉત્પન્ન કરી. RBPH નાણાકીય વર્ષ 2013-14માં સૌથી વધુ 5,216.80 MU વીજળીનું ઉત્પાદન કરે છે. પરીખે જણાવ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી આ વર્ષે મહત્તમ વીજ ઉત્પાદનનો સવાલ છે, તે પાણીના જથ્થા પર આધાર રાખે છે. આ વર્ષે ડેમમાં પાણીનો જથ્થો વધુ હતો તેથી વધુ વીજળીનું ઉત્પાદન થયું છે.
જ્યારે સૌથી વધુ વીજ ઉત્પાદનના 2013-14ના રેકોર્ડને તોડવા માટે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે પરીખે કહ્યું, “મધ્યપ્રદેશમાંથી કેટલો સમય પાણી આવતું રહેશે અને કેટલો સમય ઓવરફ્લો ચાલુ રહેશે તે અમે કહી શકતા નથી. આવું કંઈ અગાઉથી જાણતું નથી, તેથી આરબીપીએચ વીજ ઉત્પાદનનો ઓલ-ટાઇમ રેકોર્ડ તોડશે તે વિશે અમે ચોક્કસ કહી શકતા નથી.”
સરદાર સરોવર હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પ્રોજેક્ટ (SSHEP) માં અનુક્રમે 1,200 મેગાવોટ અને 250 મેગાવોટની સ્થાપિત ક્ષમતા સાથે RBPH અને કેનાલ હેડ પાવર હાઉસ (CHPH)નો સમાવેશ થાય છે. ડેટા જણાવે છે કે CHPHએ આ વર્ષે 20 સપ્ટેમ્બર સુધી 589.3 MU વીજળીનું ઉત્પાદન કર્યું છે.
તમને જણાવી દઈએ કે, મધ્યપ્રદેશ SSHEP સંકુલ દ્વારા ઉત્પાદિત ગ્રીન પાવરનો સૌથી મોટો લાભાર્થી છે, જેની કુલ સ્થાપિત ક્ષમતા 1,450 મેગાવોટ છે. કુલ ઉર્જા ઉત્પાદનમાં મધ્યપ્રદેશનો હિસ્સો 57 ટકા છે, ત્યારબાદ મહારાષ્ટ્ર 27 ટકા અને ગુજરાત 16 ટકા છે.