પ્રકાશનો તહેવાર દિવાળી એ હિન્દુ ધર્મના સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવારોમાંનો એક છે. દિવાળી નિમિત્તે દીવા પ્રગટાવવા, ઈલેક્ટ્રોનિક લાઈટોનો ઝગમગાટ સર્વત્ર જોવા મળે છે. જો કે દરેક તહેવાર આનંદ અને ઉત્સાહનો જ હોય છે, પરંતુ દિવાળીમાં આ ઉત્સાહ અનેકગણો વધી જાય છે. દિવાળીને દીપાવલી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. પ્રકાશનો આ તહેવાર દિવાળી દર વર્ષે આસો મહિનાની અમાસના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે દિવાળી 24 ઓક્ટોબરે ઉજવવામાં આવી રહી છે. દિવાળીના ખાસ અવસર પર લક્ષ્મી ગણેશની પૂજા કરવામાં આવે છે. વિવિધ મીઠાઈઓ અને વાનગીઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. ઘરના ખૂણે ખૂણે તેલ અને ઘીના દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે. લોકો ફટાકડા ફોડે છે. ભારતમાં રહેતા લોકો માટે દિવાળી એટલે પૂજા, રોશની, ફટાકડા અને ભોજન. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભારત સિવાય ઘણા દેશોમાં પણ દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. વિશ્વના ઘણા દેશો પોતાની રીતે દિવાળી ઉજવે છે. આવો જાણીએ વિદેશમાં કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે દિવાળી, શું થાય છે દિવાળી સ્પેશિયલ.
ભારત ઉપરાંત શ્રીલંકા, નેપાળ, મ્યાનમાર, થાઈલેન્ડ, મલેશિયા, સિંગાપોર, નેધરલેન્ડ, કેનેડા, યુકે, યુએસએ, ઈન્ડોનેશિયા, ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યુઝીલેન્ડ, ફીજી, મોરેશિયસ, કેન્યા, તાન્ઝાનિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, ગુયાના, સુરીનામમાં ત્રિનિદાદ અને ટોબેગોમાં દિવાળીની ઉજવણી ખૂબ જ ધામધુમપૂર્વક થાય છે.
ભારતના પડોશી દેશ નેપાળમાં પણ દિવાળીનો તહેવાર ઉજવાય છે. નેપાળમાં દિવાળીને ‘સ્વાંતિ’ કહેવામાં આવે છે. તે પાંચ દિવસનો તહેવાર છે, જેમાં પ્રથમ દિવસે કાગડા અને બીજા દિવસે કૂતરા ખવડાવે છે. ત્રીજા દિવસે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવામાં આવે છે. નેપાળ સંવત લક્ષ્મી પૂજા એટલે કે સ્વાંતિના દિવસે શરૂ થાય છે. ચોથો દિવસ નવા વર્ષની જેમ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે મહાપૂજા કરવામાં આવે છે. પછી પાંચમા દિવસે ભાઈ ટીકા છે, જે ભારતના ભાઈ બીજ તહેવારની જેમ ઉજવવામાં આવે છે.
લંકાના રાજા રાવણને માર્યા પછી 14 વર્ષના વનવાસ પછી ભગવાન રામ જ્યારે અયોધ્યા પહોંચ્યા ત્યારે રાજ્ય દીવાઓથી પ્રકાશિત હતું. લોકોએ ઉજવણી કરી. આ માન્યતાના આધારે વર્ષોથી દીપાવલીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. શ્રીલંકામાં પણ દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. દિવાળીના દિવસે તમિલ સમુદાયના લોકો તેલ સ્નાન કરીને નવા વસ્ત્રો પહેરે છે અને પોસઈ એટલે કે પૂજા કરે છે. વડીલોના આશીર્વાદ લીધા બાદ સાંજે ફટાકડા ફોડવામાં આવે છે.
મલેશિયા અને સિંગાપોરમાં પણ દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. સિંગાપોરમાં દિવાળી નિમિત્તે સરકારી રજા હોય છે. અનેક સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. મલેશિયાની દિવાળી પણ પ્રખ્યાત છે. મલેશિયામાં હિન્દુ સૌર કેલેન્ડરના સાતમા મહિનામાં દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મના લોકો આ દિવસે મંદિરમાં આવે છે અને તહેવારની ઉજવણી કરે છે.
ફ્લોરિડામાં દિવાળી ભારતમાં દિવાળી જેવી જ છે પરંતુ તેનો કોઈ ધાર્મિક સંબંધ નથી. સમહેન ફેસ્ટિવલ દર વર્ષે 31 ઓક્ટોબર અને 1 નવેમ્બરની વચ્ચે ઉજવવામાં આવે છે. હેલોવીનની જેમ આયોજિત આ તહેવારમાં બોન ફાયર છે. મનોરંજક થીમ પાર્ટી, ફટાકડાની ધમાલ-મસ્તી જોઈ શકાય છે.
થાઈલેન્ડમાં પણ દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. અહીં દિવાળીને લામ ક્ર્યોંગ કહેવામાં આવે છે. કેળાના પાનમાંથી દીવો બનાવીને રાત્રે તેને પ્રગટાવીને શહેરને ઝળહળતું કરવામાં આવે છે. તેઓ પ્રગટેલા દીવાને નદીના પાણીમાં વહેતો મૂકી દે છે.
