જે રીતે દેશભરમાં વ્રજની હોળી પ્રસિદ્ધ છે, તેવી જ રીતે કાશીમાં મસાણની હોળીનું પણ ઘણું મહત્વ છે. કાશીમાં દર વર્ષે ફાગણ માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીના બીજા દિવસે મસાણ હોળી ઉજવવામાં આવે છે. મતલબ કે કાશીમાં ગઈકાલે એટલે કે 21મી માર્ચે મસાણ હોળી ઉજવવામાં આવી હતી . મસાણમાં બે દિવસ હોળીની ઉજવણી કરે છે. મસાણ હોળી ચિતાની રાખ અને ગુલાલથી રમવામાં આવે છે. કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર ઋષિ-મુનિઓ અને સંતો ભેગા થાય છે, શિવ ભજન ગાય છે અને એકબીજાને મસાણની રાખ લગાવીને અને નૃત્ય કરતી વખતે તેને હવામાં ઉડાડીને જીવન અને મૃત્યુની ઉજવણી કરે છે. આ સમય દરમિયાન સમગ્ર કાશી શિવ સમાન બની જાય છે અને ચારેબાજુ હર હર મહાદેવનું નામ સંભળાય છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન શિવે તેમના લગ્ન પછી સૌપ્રથમ મસાણ હોળી રમી હતી.જેથી અહીંથી શરૂઆત થઈ. આવો, જાણીએ મસાણ હોળી સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા.
ભગવાન શિવ અને પાર્વતીના લગ્નમાં ખાસ મહેમાનોએ હાજરી આપી હતી
ભગવાન શિવને એકાંતિક માનવામાં આવે છે પરંતુ દેવી પાર્વતીની આત્યંતિક તપસ્યા, શ્રદ્ધા અને સમર્પણ જોઈને ભગવાન શિવે દેવી પાર્વતીના લગ્નનું આમંત્રણ સ્વીકાર્યું. ભગવાન શિવે પોતાના લગ્નમાં ભૂત, યક્ષ, ગંધર્વ અને પ્રેતને પણ આમંત્રણ આપ્યું હતું. ભગવાન શિવ વિશે કહેવાય છે કે શિવ પોતાના ભક્તોમાં ક્યારેય ભેદભાવ નથી કરતા. જો કોઈ વ્યક્તિ તેને સંપૂર્ણ ભક્તિ અને પ્રેમથી યાદ કરે છે, તો ભગવાન શિવ તેને ચોક્કસપણે આશ્રય આપે છે. આ કારણથી, ભગવાન શિવે પ્રેમથી પોતાના લગ્નમાં તમામ દેવતાઓ, દાનવો, ભૂત વગેરેનો સમાવેશ કર્યો. આ તમામ લોકોને શિવ-પાર્વતી વિવાહમાં ખાસ મહેમાન માનવામાં આવે છે. તે જ સમયે, શિવનું રાક્ષસી સ્વરૂપ જોઈને બધા ખૂબ જ ડરી ગયા હતા, પરંતુ જ્યારે પાર્વતીજીએ શિવને તેમના યુવાન પુત્રના રૂપમાં આવવા અને આ લગ્ન થવા દેવાની પ્રાર્થના કરી, ત્યારે શિવે એક સુંદર રાજકુમારનું રૂપ ધારણ કર્યું. . આ પછી ભગવાન શિવ અને પાર્વતીના વિવાહ થયા.
લગ્ન પછી ભગવાન શિવ અને પાર્વતી કાશીની મુલાકાતે આવ્યા
લગ્ન પછી ભગવાન શિવ અને પાર્વતી પહેલીવાર કાશીની મુલાકાતે આવ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે રંગભરી એકાદશી હતી. રંગભરી એકાદશીના દિવસે ભગવાન શિવે દેવી પાર્વતીને ગુલાલ ચઢાવીને હોળીની ઉજવણી કરી હતી. શિવ અને પાર્વતીની આ હોળી જોઈને શિવના લોકો દૂરથી જોઈને ખુશ થઈ ગયા. ભગવાન શિવ અને દેવી પાર્વતીએ રંગભરી એકાદશી પર હોળી રમી હતી. બીજા દિવસે, ભોલેનાથના ભક્તો, જેમાં ભૂત, યક્ષ, પિશાચ અને અઘોરી સાધુઓ હતા, તેઓએ ભગવાન શિવને તેમની સાથે પણ હોળી રમવાની વિનંતી કરી. ભગવાન શિવ જાણતા હતા કે શિવના આ વિશેષ ભક્તો જીવનના રંગોથી દૂર રહે છે, તેથી તેમને ધ્યાનમાં રાખીને ભગવાન શિવે મસાણમાં પડેલી રાખને હવામાં ઉડાડી દીધી. આ પછી બધા ખાસ શિવગણોએ સાથે મળીને ભગવાન શિવને મસાણની ભસ્મ ચઢાવીને હોળી રમવાનું શરૂ કર્યું. માતા પાર્વતી દૂર ઊભા રહીને શિવ અને તેમના ભક્તો તરફ સ્મિત કરી રહ્યાં હતાં. ત્યારથી એવું માનવામાં આવે છે કે કાશીમાં મસાણની ભસ્મ સાથે હોળી રમવાની પરંપરા શરૂ થઈ.
શું છે મસાણ હોળીનું મહત્વ
એવું માનવામાં આવે છે કે મસાણની હોળી મૃત્યુની ઉજવણી કરવા જેવી છે. મસાણ હોળી એ હકીકતનું પ્રતીક છે કે જ્યારે વ્યક્તિ પોતાના ડરને કાબૂમાં રાખે છે અને મૃત્યુના ડરને પાછળ છોડી દે છે, ત્યારે તે આ રીતે જીવનનો આનંદ માણે છે. તે જ સમયે, ચિતાની રાખને અંતિમ સત્ય માનવામાં આવે છે. આ આપણને શીખવે છે કે વ્યક્તિ ગમે તેટલા અહંકાર અને લોભ જેવા દુર્ગુણોથી ઘેરાયેલો હોય, અંતે તેની જીવનયાત્રાનો અંત દુઃખમાં જ આવવાનો છે. તે જ સમયે, અન્ય પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન શિવે યમરાજને પણ હરાવ્યા હતા, તેથી મૃત્યુ પર વિજય મેળવવા માટે મસાણની હોળીનું મહત્વ વધુ છે.
