ભારત એ અમેરિકા અને ચીન પછી વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો ડ્રગ ઉત્પાદક દેશ છે. ક્ષેત્રના નિષ્ણાતોના મતે, ભારતની ફાર્મા નિકાસ ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં વધીને $20 બિલિયનથી વધુ થવાની તૈયારીમાં છે. ભારતની કફ સિરપની નિકાસ વાર્ષિક 15 મિલિયન ડોલર છે. એ સંજોગોમાં તેની ગુણવત્તા પર કેન્દ્ર સરકાર એકદમ ચોક્કસ બનીને કાર્ય કરી રહી છે. દવાઓના સેમ્પલ મેળવીને નબળી ગુણવત્તા ધરાવતી દવાઓનો બજારમાંથી એકડો કાઢી નાખવા પર રાતદિવસ કામ થઈ રહ્યું છે. સીડીએસસીઓ અનુસાર, બે કેન્દ્રો – સીડીટીએલ, મુંબઈમાં કેન્દ્રીય/રાજ્ય દવા પરીક્ષણ પ્રયોગશાળા અને ફૂડ એન્ડ ડ્રગ લેબોરેટરી, ગુજરાતમાં દેશભરના વિવિધ કેન્દ્રોમાં પરીક્ષણ કરવામાં આવી રહી છે.
સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (CDSCO) દ્વારા સપ્ટેમ્બર મહિના માટે જારી ડ્રગ એલર્ટમાં કહેવાયું છે કે, તપાસ દરમિયાન ગુજરાત ઉપરાંત ઉત્તરાખંડ, પંજાબ, રાજસ્થાન, હિમાચલ પ્રદેશ, દિલ્હી, તેલંગાણા, બેંગ્લોર, મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તર પ્રદેશ, ચેન્નાઈ, સિક્કિમ અને સિંગાપોરમાં ઉત્પાદિત 46 દવાઓ હલકી ગુણવત્તાની હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું.
હિમાચલની 13 ફાર્માસ્યુટિકલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાં ઉત્પાદિત 16 દવાઓ, સિરપ અને ઈન્જેક્શન્સ ઓછા પ્રમાણના હોવાનું તપાસમાં ખુલ્યું છે. ઉત્પાદિત દવાઓ જે ગુણવત્તાના ધોરણોને પૂર્ણ કરતી નથી, તેમાં અસ્થમા, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, એલર્જી, શરદી, તાવ, પેટના અલ્સર, ઈન્ફેક્શન અને સારવારના ઉપયોગમાં વપરાતી દવાઓનો સમાવેશ થાય છે. દવાઓમાં કેલ્શિયમ સપ્લિમેન્ટ અને મલમ પણ પરીક્ષણમાં ઓછા પ્રમાણના હોવાનું જણાયું હતું.
કેન્દ્રના ડ્રગ કંટ્રોલરે એક્શનમાં આવીને દવા સાથે સંકળાયેલી તમામ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓને નોટિસ ફટકારી છે. સંબંધિત દવાનો આખો બેચ તાત્કાલિક બજારમાંથી પરત મંગાવવા સૂચના આપી છે. કંટ્રોલરોએ તમામ ફાર્માસ્યુટિકલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝનું નિરીક્ષણ કરી ઝીણવટભરી તપાસ હાથ ધરી છે.તપાસ અહેવાલ રજૂ કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે. હિમાચલ પ્રદેશમાં ઉત્પાદિત 16 દવાઓ ઉપરાંત ગુજરાત સહિત દેશના અન્ય રાજ્યોમાં ઉત્પાદિત 46 દવાઓના નમૂના ફેલ થયા છે. સપ્ટેમ્બરમાં, સીડીએસસીઓ અને રાજ્ય દવા નિયમનકારોએ દેશના વિવિધ રાજ્યોમાંથી 1188 દવાઓના નમૂના એકત્રિત કર્યા હતા, જેમાંથી પરીક્ષણ દરમિયાન, 62 દવાઓ બિન-માનક હોવાનું જણાયું હતું. આ ઉપરાંત જે ઉદ્યોગોના સેમ્પલ વારંવાર ફેલ થઈ રહ્યા છે તેમની સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
દવાના ઉત્પાદનમાં ગુણવત્તા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, ઓથોરિટીએ એવા ઉદ્યોગો પર કડક કાર્યવાહી કરી કે જેમાં ઉત્પાદિત દવાઓ વારંવાર બિન-માનક હોવાનું જણાયું હતું. ત્રણ તબક્કામાં હાથ ધરવામાં આવેલા જોખમ આધારિત નિરીક્ષણમાં અત્યાર સુધીમાં 80 થી વધુ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ અને 12 ખાનગી લેબનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં 40 ફાર્માસ્યુટિકલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાં જોખમ આધારિત ઈન્સ્પેક્શનમાં ઉત્પાદન પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. સાત ખાનગી લેબમાં ટેસ્ટિંગ પર પણ પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે.
ગુજરાત રાજ્ય ઔષધ નિયંત્રણ વિભાગના સુત્રોએ જણાવ્યું હતું કે સપ્ટેમ્બર મહિના માટે ડ્રગ એલર્ટમાં સમાવિષ્ટ તમામ સંબંધિત ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓને કારણ બતાવો નોટિસ જારી કરીને, સંબંધિત બેચના સમગ્ર સ્ટોકને પાછો બોલાવવા સૂચના આપવામાં આવી છે.