આજકાલ નકલી નોટોનો ચલણ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. આ સાયબર ગુનેગારો માત્ર તમારા ખિસ્સા ચોરી જ નથી કરતા પરંતુ દેશની અર્થવ્યવસ્થાને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. આ લોકોની નવી રીતો જોઈને સામાન્ય માણસ પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે. હાલમાં જ સોશિયલ મીડિયા પર એક મેસેજ ઝડપથી વાયરલ થઈ રહ્યો છે જેમાં દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે 500 રૂપિયાની નોટ પર સ્ટારનું નિશાન નકલી હોવાનો સંકેત છે. પણ શું આ સાચું છે? ચાલો જાણીએ આ સત્ય વિશે.
પીઆઈબીએ કહ્યું કે સંદેશ ખોટો છે:
સ્ટાર (*) વાળી 500 રૂપિયાની નોટ બજારમાં ફરતી થઈ રહી છે. જ્યારે આવી એક નોટ ઇન્ડસઇન્ડ બેંકમાં જમા કરાવવામાં આવી ત્યારે તે પાછી આવી હતી. આ નોટ નકલી છે. પરંતુ આ સમાચાર સાવ ખોટા છે! સરકારની ફેક્ટ ચેકિંગ એજન્સી PIB ફેક્ટ ચેકે આ મેસેજને ખોટો ગણાવ્યો છે. વાસ્તવમાં, સ્ટાર સિમ્બોલવાળી 500 રૂપિયાની નોટ ડિસેમ્બર 2016થી ચલણમાં છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ 2016માં જ સ્ટાર નોટ જારી કરી હતી
તે સમયે જાહેર કરવામાં આવેલી માહિતીમાં આરબીઆઈએ નવી નોટોની વિશેષતાઓ વિશે ખુલાસો કર્યો હતો.
આ નોટો, રૂ. 500 મૂલ્યની સાથે, મહાત્મા ગાંધીની તસવીર (નવી શ્રેણી), બંને નંબર પેનલમાં “E” અક્ષર, રાજ્યપાલની સહી અને સ્વચ્છ ભારતનો લોગો છે.
કેટલીક નોંધોમાં લખેલા નંબરની મધ્યમાં વધુ પડતા સ્ટાર માર્ક (*) હોય છે.
500 રૂપિયાની નકલી નોટઃ અસલી નોટ કેવી રીતે ઓળખવી?
ખાસ પ્રકારના કાગળને કારણે અસલી નોટોમાં એક અલગ જ ટચ અને ફીલ હોય છે. આ નોંધો સ્પર્શ કરવા માટે થોડી ખરબચડી લાગે છે કારણ કે તેમાં અક્ષરો અને આકાર ઉભા થયા છે. નકલી નોટો સ્પર્શથી અલગ લાગે છે, તેમાં તે ખાસ સ્પર્શ નથી અને તે સરળ અથવા નરમ દેખાઈ શકે છે.
અસલી નોટોમાં મહાત્મા ગાંધીની તસવીરનું વોટરમાર્ક હોય છે. નોટને પ્રકાશની સામે રાખો અને તેની તપાસ કરો. વોટરમાર્ક સ્પષ્ટ દેખાતો હોવો જોઈએ અને ગાંધીજીનું ચિત્ર થોડું પારદર્શક હોવું જોઈએ.
અસલી નોટોમાં એક સુરક્ષા થ્રેડ હોય છે જે નોટના આગળના ભાગમાં અડધે સુધી ઊભી રીતે ચાલે છે. નકલી નોટોમાં આ થ્રેડ ખરાબ રીતે કોપી થયેલ છે અથવા ત્યાં બિલકુલ નથી.
મૂળ નોંધોમાં નાના અક્ષરો અને જટિલ ડિઝાઇન હોય છે, જેની નકલ કરવી મુશ્કેલ હોય છે. અસલી નોંધોમાં આ અક્ષરો સ્પષ્ટ અને વાંચી શકાય તેવા છે. નકલી નોટોમાં, આ સુંદર ડિઝાઇન સ્પષ્ટ હોતી નથી અથવા અક્ષરો અસ્પષ્ટ દેખાય છે.
વાસ્તવિક નોંધોએ અમુક ભાગો પર અક્ષરો અને આકાર ઉભા કર્યા છે, જેને સ્પર્શ કરીને અનુભવી શકાય છે. આ ઉભા થયેલા વિસ્તારો અસલી નોટોમાં સહેલાઈથી સ્પષ્ટ થાય છે, જ્યારે નકલી નોટોમાં તે ક્યાં તો ગેરહાજર હોય છે અથવા ખરાબ રીતે અનુકરણ કરવામાં આવે છે.
અફવાઓને અવગણો અને તમારી નોંધોને સારી રીતે તપાસો. કોઈપણ શંકાના કિસ્સામાં, બેંકનો સંપર્ક કરો.