દરેક વ્યક્તિ કોઈ દિવસ પોતાનો બિઝનેસ શરૂ કરવાનું સપનું જુએ છે, પરંતુ પૈસા અને સંસાધનોની અછતને કારણે આ વિચાર ઘણીવાર માત્ર એક વિચાર જ બનીને રહી જાય છે. ભારતમાં આ સમસ્યાના ઉકેલ તરીકે, કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા આવી ઘણી યોજનાઓ ચલાવવામાં આવી રહી છે જે ઉદ્યોગપતિઓને મદદ કરે છે. આ અહેવાલમાં, અમે તે મુખ્ય સરકારી મદદની વિગતવાર ચર્ચા કરીશું જે તમને તમારો વ્યવસાય શરૂ કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
જ્યારે સૂક્ષ્મ, લઘુ-મધ્યમ સાહસો (MSME) અને સ્ટાર્ટઅપ્સની વાત આવે છે, ત્યારે ભારત સરકાર ખૂબ જ સ્પષ્ટ છે. સરકાર ઇચ્છે છે કે 2024 સુધીમાં દેશના જીડીપીમાં MSMEનું યોગદાન 29% થી વધીને 50% થાય, જેથી 15 કરોડ ભારતીયોને રોજગાર મળી શકે. આ જ કારણ છે કે તમારો પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે ઘણી સરકારી યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે.
પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના
પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના, જે પીએમ મોદી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી છે, તે ભારતીય ઉદ્યોગ સાહસિકોને સશક્ત બનાવવાની એક અનોખી પહેલ છે. આ યોજના હેઠળ, માઇક્રો યુનિટ્સ ડેવલપમેન્ટ એન્ડ રિફાઇનાન્સ એજન્સી (મુદ્રા) બેંકો અને વિવિધ નાણાકીય સંસ્થાઓ ઓછા વ્યાજ દરે લોન આપે છે. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ સ્ટાર્ટઅપ અને સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSMEs)ને સરળ બિઝનેસ લોન આપવાનો છે. મુદ્રા યોજના હેઠળ, ઉદ્યોગસાહસિકોને 10 લાખ રૂપિયા સુધીની બિઝનેસ લોન લેવાની તક મળે છે. આ યોજનામાં વ્યવસાયોની ત્રણ શ્રેણીઓ નિર્ધારિત કરવામાં આવી છે, જે લોન મેળવવા માટે પાત્ર છે:
માઇક્રો અને સ્મોલ એન્ટરપ્રાઇઝિસ માટે ક્રેડિટ ગેરંટી ટ્રસ્ટ ફંડ (CGTSME)
માઇક્રો એન્ડ સ્મોલ એન્ટરપ્રાઇઝિસ માટે ક્રેડિટ ગેરંટી ટ્રસ્ટ ફંડ (CGTMSE) એ ભારતના MSME મંત્રાલય દ્વારા સ્થાપિત એક મહત્વપૂર્ણ યોજના છે, જે સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે લોન મેળવવામાં મદદ કરે છે. આ સરકારી પહેલ હેઠળ, પાત્ર સ્ટાર્ટઅપ્સ અને MSME ને 1 કરોડ રૂપિયા સુધીની ગેરંટી-મુક્ત લોન આપવામાં આવે છે. આ લોનનું વિતરણ CGTMSE ટ્રસ્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે ઉદ્યોગસાહસિકો માટે નાણાકીય સહાય મેળવવાનું સરળ બનાવે છે.
પ્રમાણપત્ર યોજના
ZED અથવા ઝીરો ડિફેક્ટ અને ઝીરો ઇફેક્ટ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય નવા અને હાલના ઉત્પાદન એકમોને ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન કરવા પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. આ યોજના ઉત્પાદકોને શૂન્ય ખામીઓ સાથે ઉત્પાદનોના ઉત્પાદન તરફ પ્રેરિત કરે છે.
આ પહેલ હેઠળ, ઉત્પાદકોને વિશ્વ કક્ષાની ઉત્પાદન પ્રક્રિયાઓને અપનાવવામાં સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે, જેથી તેઓ નવી તકનીકોનો ઉપયોગ કરી શકે. આ ઉપરાંત, ઉત્પાદનોમાં શૂન્ય ખામીને સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ યોજના દ્વારા નાણાકીય સહાય, તકનીકી સહાય અને જરૂરી સાધનો પ્રદાન કરવામાં આવે છે. આ રીતે, પ્રમાણપત્ર યોજના ઉત્પાદકોને વધુ સારી ગુણવત્તા અને કાર્યક્ષમતા પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરે છે.
ટેકનોલોજી અપગ્રેડેશન (CLCSS) માટે ક્રેડિટ લિંક્ડ કેપિટલ સબસિડી
સરકાર સમજે છે કે ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ અને MSMEની વૈશ્વિક ઓળખ બનાવવામાં ટેક્નોલોજી મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. આ હેતુ માટે, ક્રેડિટ લિંક્ડ કેપિટલ સબસિડી ફોર ટેકનોલોજી અપગ્રેડેશન (CLCSS) યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે.
આ યોજના હેઠળ, MSME ને તેમની ટેક્નોલોજીને હાઈટેક કરવા અને વ્યવસાય માટે આધુનિક ટેકનોલોજીકલ પ્લેટફોર્મ સ્થાપિત કરવા માટે નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે. CLCSS દ્વારા, સરકાર ભારતના સ્ટાર્ટઅપ્સ અને MSME ને ટેક્નોલોજી અપગ્રેડેશન માટે રૂ. 1 કરોડ સુધીના રોકાણ પર 15% સબસિડી આપે છે. આમ, આ યોજના ઉદ્યોગસાહસિકોને નવી ટેકનોલોજી અપનાવવામાં મદદ કરીને તેમની સ્પર્ધાત્મકતા વધારવાનું કામ કરે છે.
MSME માટે ડિઝાઇન ક્લિનિક
કોઈપણ વ્યવસાયમાં ડિઝાઇન અને નવીનતા મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, અને તમામ સ્ટાર્ટઅપ્સ અને MSME એ તેમના વ્યવસાય માટે ડિઝાઇન-કેન્દ્રિત અભિગમ અપનાવવો જોઈએ. નાના ઉદ્યોગોને નવા ઉત્પાદનોની ડિઝાઇન અને પ્રયોગ કરવા પ્રોત્સાહિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, MSME મંત્રાલયે ડિઝાઇન ક્લિનિકની સ્થાપના કરી છે.
આ સરકારી યોજના હેઠળ, સરકાર ડિઝાઇન સેમિનારમાં ભાગ લેવા માટે રૂ. 60,000 સુધીની નાણાકીય સહાય પૂરી પાડે છે, જે સેમિનારના કુલ ખર્ચના 75% સુધી પણ આવરી લે છે. આ સેમિનાર ઉદ્યોગસાહસિકો અને તેમની ટીમોને ડિઝાઇન સિદ્ધાંતોને સમજવા અને લાગુ કરવાની તક આપે છે.
આ પ્રોગ્રામ દ્વારા, ઉદ્યોગસાહસિકો અન્ય ડિઝાઇનરો સાથે સહયોગ કરી શકે છે જેથી તેઓ નવીનતમ વલણો અને પદ્ધતિઓનો સંપર્ક કરી શકે અને ડિઝાઇનની અંદર અને બહાર શીખી શકે. MSME, નવા વ્યવસાયો, સ્ટાર્ટઅપ્સ અને એજન્સીઓ આ ડિઝાઈન ક્લિનિક માટે ઓનલાઈન અરજી કરી શકે છે, જેનાથી તેઓ ઈનોવેશનના નવા દરવાજા ખોલી શકે છે.
સ્ટાર્ટઅપ ઈન્ડિયા યોજના
સ્ટાર્ટઅપ ઈન્ડિયા સ્કીમનો ઉદ્દેશ્ય નવા સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહિત કરવાનો અને તેમને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે. આ યોજના હેઠળ, સરકાર સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રથમ ત્રણ વર્ષ માટે ટેક્સ મુક્તિ અને પ્રોજેક્ટ માટે નાણાકીય સહાયના રૂપમાં રૂ. 10,000 કરોડનું ભંડોળ પૂરું પાડે છે. આ ઉપરાંત, આ યોજના હેઠળ, ઇનક્યુબેટર અને એક્સિલરેટર દ્વારા સ્ટાર્ટઅપ્સને માર્ગદર્શન પણ આપવામાં આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી રોજગાર સર્જન યોજના (PMEGP)
આ યોજના નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો સ્થાપવા માટે સસ્તા વ્યાજે લોન આપે છે. આ યોજના હેઠળ, વિવિધ વ્યવસાયો માટે 25 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન ઉપલબ્ધ છે. આ ખાસ કરીને એવા યુવા સાહસિકો માટે છે જેઓ કોઈપણ મોટી મૂડી વિના તેમના સપનાને સાકાર કરવા માંગે છે.
મેક ઇન ઇન્ડિયા
“મેક ઇન ઇન્ડિયા” કાર્યક્રમ એ ભારત સરકારની મહત્વાકાંક્ષી પહેલ છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય દેશના ઉત્પાદન ક્ષેત્રને વેગ આપવા અને રોજગારીની નવી તકો ઉભી કરવાનો છે. આ પહેલ હેઠળ, વ્યવસાય શરૂ કરનારા ઉદ્યોગસાહસિકોને વિવિધ પ્રકારની મદદ મળે છે. આ પ્રોગ્રામ ઉદ્યોગસાહસિકોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડે છે, કારણ કે વિવિધ નાણાકીય સંસ્થાઓ તેમને સસ્તા વ્યાજે લોન આપે છે. તે મૂડી એકત્ર કરવામાં મદદ કરે છે, જેથી તેઓ સરળતાથી તેમનો વ્યવસાય સ્થાપિત કરી શકે. આ ઉપરાંત, સરકાર વિવિધ સરકારી પ્રોજેક્ટ્સમાં ટેન્ડર બહાર પાડે છે, જે નવા ઉદ્યોગસાહસિકોને તેમના ઉત્પાદનો માટે બજારમાં સ્થાન આપે છે.
તાલીમ અને કૌશલ્ય વિકાસ કાર્યક્રમો પણ આ પહેલનો એક ભાગ છે, જ્યાં વ્યવસાયો અને તેમના કર્મચારીઓને આવશ્યક કૌશલ્યો શીખવવામાં આવે છે. આનાથી તેઓ પોતાનો બિઝનેસ વધુ સારી રીતે ચલાવી શકે છે. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના વિકાસમાં, ઔદ્યોગિક ઉદ્યાનો અને ક્લસ્ટરો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે, જે ઉદ્યોગ સાહસિકોને અનુકૂળ સ્થાન અને સંસાધનો પ્રદાન કરે છે.
ઉદ્યોગસાહસિક વિકાસ કાર્યક્રમ (EDP)
આંત્રપ્રિન્યોર ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામ હેઠળ, નાના સાહસિકોને વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે તાલીમ અને માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે. આ કાર્યક્રમ અંતર્ગત વ્યવસાયના વિવિધ પાસાઓ પર તાલીમ આપવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, ઉત્પાદનોના માર્કેટિંગ માટે તકનીકી સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે.
ડિજિટલ ઈન્ડિયા અને ઈ-કોમર્સ
સરકારે ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલ હેઠળ નાના ઉદ્યોગોને ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ પર તેમની હાજરી વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે. આ હેઠળ, મફતમાં અથવા સબસિડી સાથે વેબસાઇટ બનાવવાની સુવિધાઓ પ્રદાન કરવામાં આવે છે અને કોઈની પ્રોડક્ટ્સ ઓનલાઈન વેચવા માટે મદદ પણ પૂરી પાડવામાં આવે છે.
અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ સાહસિકતા
સરકારે અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ માટે વિશેષ યોજનાઓ બનાવી છે. તેમને વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે ખાસ સબસિડી અને લોન આપવામાં આવે છે.
નવા ઉદ્યોગપતિઓ માટે સરકારની વિવિધ યોજનાઓ અને કાર્યક્રમો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ માત્ર નાણાકીય સહાય જ નહીં પરંતુ તાલીમ અને માર્ગદર્શન પણ આપે છે. જો તમે ઉદ્યોગસાહસિક બનવાનું સપનું જોઈ રહ્યા છો, તો આ સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેવાનું ભૂલશો નહીં. યોગ્ય માહિતી અને યોગ્ય આયોજન સાથે, તમે સફળતાપૂર્વક તમારો વ્યવસાય સ્થાપિત કરી શકો છો અને આર્થિક રીતે આત્મનિર્ભર બની શકો છો. કોઈપણ યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે, યોગ્ય સમયે અરજી કરવી અને તમામ નિયમોનું પાલન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
