આજે મહાન ક્રાંતિકારી ચંદ્રશેખર આઝાદની જન્મજયંતિ છે, જેમણે ભારતને અંગ્રેજોથી આઝાદી અપાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમનો જન્મ 23 જુલાઈ 1906ના રોજ મધ્ય પ્રદેશના ઝાબુઆ જિલ્લાના ભાબરા નામના સ્થળે થયો હતો. તેમનું બાળપણનું આખું નામ ચંદ્રશેખર તિવારી હતું પરંતુ 14 વર્ષની ઉંમરે તેમની સાથે કંઈક એવું થયું, જેના પછી અટક ‘આઝાદ’ તેમની ઓળખ બની ગઈ.
14 વર્ષની ઉંમરે વલણ બતાવ્યું
ચંદ્રશેખર આઝાદ 14 વર્ષની ઉંમરે બનારસ ભણવા ગયા હતા. વર્ષ 1920-21માં તેઓ ગાંધીજીથી પ્રભાવિત થયા અને તેમના અસહકાર આંદોલનમાં જોડાયા. આ દરમિયાન તેની ધરપકડ કરીને જજ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. જજે તેનું નામ પૂછ્યું તો તેણે પોતાનું નામ આઝાદ જણાવ્યું. ચંદ્રશેખરે તેના પિતાનું નામ સ્વતંત્રતા અને રહેવાનું સ્થળ જેલ જણાવ્યું હતું. આ પછી જજે તેને 15 ચાબુકના ફટકા મારવાની સજા સંભળાવી.
પણ ચંદ્રશેખરનું વલણ ઓછું ન થયું. ચાબુકના દરેક ફટકા પર તે વંદે માતરમનો નારા લગાવતો રહ્યો. આ પછી ચંદ્રશેખર જાહેર જીવનમાં આઝાદના નામથી પ્રખ્યાત થયા. તેમના જન્મસ્થળ ભાવરાને હવે આઝાદનગર કહેવામાં આવે છે.
કોંગ્રેસથી નારાજ
1922માં ચૌરી ચૌરાની ઘટના બની ત્યારે ગાંધીજીએ આંદોલન પાછું ખેંચી લીધું હતું. આ પછી આઝાદનો કોંગ્રેસથી મોહભંગ થઈ ગયો. દરમિયાન, પંડિત રામ પ્રસાદ બિસ્મિલ, સચિન્દ્રનાથ સાન્યાલ, યોગેશચંદ્ર ચેટર્જીએ ઉત્તર ભારતના ક્રાંતિકારીઓ સાથે 1924માં હિન્દુસ્તાની પ્રજાતાંત્રિક સંઘની રચના કરી હતી. ચંદ્રશેખર આઝાદ તેમાં જોડાયા હતા.
1928માં લાહોરમાં બ્રિટિશ પોલીસ અધિકારી એસપી સોન્ડર્સની ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી અને લાલા લજપત રાયના મૃત્યુનો બદલો લેવામાં આવ્યો ત્યારે ચંદ્રશેખર આઝાદ પ્રખ્યાત થયા. આ ગાળામાં આઝાદે ભગતસિંહને ઘણી મદદ કરી હતી. ચંદ્રશેખરે જ સોન્ડર્સના બોડીગાર્ડને ગોળી મારી હતી.
આલ્ફ્રેડ પાર્કમાં પોતાનો જીવ આપી દીધો
ચંદ્રશેખરે 1931માં અલ્ફ્રેડ પાર્ક, અલ્હાબાદ ખાતે સમાજવાદી ક્રાંતિની હાકલ કરી હતી. તે કહેતો હતા કે અંગ્રેજો તેને ક્યારેય પકડી શકશે નહિ અને ન તો અંગ્રેજ સરકાર તેને ફાંસી આપી શકશે. તેથી જ બ્રિટિશ ગોળીઓનો સામનો કરીને તેમણે 27 ફેબ્રુઆરી 1931ના રોજ આ પાર્કમાં પોતાના પ્રાણની આહુતિ આપી હતી.
