કોન્ફેડરેશન ઓફ ઓલ ઈન્ડિયા ટ્રેડર્સ (CAIT) એ ભારતના કોમ્પિટિશન કમિશનના અધ્યક્ષને લખેલા પત્રમાં એમેઝોન પર મોટા પ્રમાણમાં ગ્રાહકો સામે અનૈતિક વ્યવહાર અને વિરોધી સ્પર્ધાત્મક પ્રથાઓનો ઉપયોગ કરવાનો આરોપ મૂક્યો છે. તે તાજેતરમાં પ્રકાશમાં આવ્યું છે કે એમેઝોન ઇરાદાપૂર્વક ગ્રાહકોને પ્રાઇમ મેમ્બરશિપ લેવા દબાણ કરી રહ્યું છે અને પછીથી તેને રદ કરવાનું લગભગ અશક્ય બનાવી રહ્યું છે.CAIT તેના પત્રમાં એમ પણ જણાવે છે કે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ઑફ અમેરિકાનું ફેડરલ ટ્રેડ કમિશન (FTC) ઈ-કોમર્સમાં અસમાન રમતનું ક્ષેત્ર બનાવવા માટે તેના વર્તમાન બજાર પ્રભાવનો દુરુપયોગ કરવા બદલ એમેઝોન સામે મોટો કેસ સ્થાપિત કરવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે.
CAIT ના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ શ્રી બી.સી. ભરતિયા અને રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ શ્રી પ્રવીણ ખંડેલવાલે જણાવ્યું કે એવું જાણવા મળ્યું છે કે FTC એ એમેઝોન સામે તેની બજાર શક્તિનો દુરુપયોગ કરવા બદલ તેમના જેવા કેટલાક વિક્રેતાઓને અન્યો પર પક્ષપાત કરવા બદલ વ્યાપક કેસ દાખલ કર્યો છે. આ. એમેઝોન 2013 માં ભારતમાં તેનું ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ લોન્ચ કર્યું ત્યારથી આ જ કરી રહ્યું છે. FTC એ આરોપ લગાવ્યો છે કે એમેઝોન તેની લોજિસ્ટિક્સ અને ડિલિવરી સેવાઓનો ઉપયોગ વેપારીઓને પુરસ્કાર આપવા અને તેની બજાર શક્તિનો દુરુપયોગ કરીને જેઓ ઉપયોગ નથી કરતા તેમને સજા કરવા માટે કરી રહ્યું છે.
CAIT ના નેતાઓએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે તેની લોજિસ્ટિક્સ અને ડિલિવરી સેવાઓ માટે વસૂલવામાં આવતી ફી અન્ય પ્લેટફોર્મ ફી જેવી કે જાહેરાતો, સ્ટોરેજ અને ફિક્સ્ડ ખર્ચ વગેરે પરના ખર્ચ ઉપરાંત છે જે તે વેચાણકર્તાઓ પાસેથી વસૂલ કરે છે. એમેઝોન દ્વારા તેના પ્લેટફોર્મ પર નોંધાયેલા વેચાણકર્તાઓ પાસેથી વસૂલવામાં આવતી કુલ પ્લેટફોર્મ ફી 2016 માં 35% થી વધીને 2022 માં 50% થી વધુ થવાની તૈયારીમાં છે. આનો અર્થ એ છે કે ઉત્પાદનને $100માં વેચવાથી, વેચનાર પાસે માત્ર $50 બચે છે, જેમાંથી તેણે તેના તમામ ખર્ચ ચૂકવવા પડે છે.
શ્રી ભરતિયા અને શ્રી ખંડેલવાલે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે FTC એ એવો પણ આક્ષેપ કરે છે કે “બાય-બોક્સ” માટે શ્રેષ્ઠ વિક્રેતાઓને પસંદ કરવા માટે એમેઝોનના અલ્ગોરિધમમાં સતત ગેરરીતિ કરવામાં આવી છે અને તે તે અલ્ગોરિધમમાં પણ તપાસ શરૂ કરશે. બાય બોક્સ એક એવી સુવિધા છે જે ગ્રાહકોને બહુવિધ પગલાઓ ટાળીને સીધા જ તેમના કાર્ટમાં ઉત્પાદનો ઉમેરવાની મંજૂરી આપે છે અને ઉત્પાદનોની ખરીદી અત્યંત સરળ બનાવે છે.
બંને બિઝનેસ લીડર્સે વધુમાં જણાવ્યું કે એમેઝોન ભારતમાં પણ સમાન પ્રથાઓનું પાલન કરી રહ્યું છે જ્યાં તે નાના સ્વતંત્ર વિક્રેતાઓ અને સેવા પ્રદાતાઓને પસંદ ન કરીને થોડા પસંદગીના/નિયંત્રિત/સંલગ્ન વિક્રેતાઓ અને સેવા પ્રદાતાઓની તરફેણ કરે છે. એમેઝોન તેના પસંદગીના વિક્રેતાઓને પૂરા પાડવામાં આવતા ઉત્પાદનો પર ઊંડી ડિસ્કાઉન્ટ ઓફર કરે છે, તેના પસંદગીના વિક્રેતાઓ દ્વારા પ્રિડટ્રીના ભાવ નિર્ધારણને સમર્થન આપે છે, આ પસંદગીના વિક્રેતાઓ અને સેવા પ્રદાતાઓને નુકસાનમાં પણ ભંડોળ પૂરું પાડે છે અને આ પસંદગીના વિક્રેતાઓ પાસેથી નજીવી રકમ વસૂલ કરે છે. અથવા નજીવી પ્લેટફોર્મ ફી વસૂલ કરે છે. અને તે જ વિક્રેતાઓને જાહેરાતની સેવાઓ પૂરી પાડવી.
CAIT ના ગુજરાત ચેપ્ટરના પ્રમુખ શ્રી પ્રમોદભાઈ ભગતે ધ્યાન દોર્યું હતું કે ભારતની FDI નીતિ અને સ્પર્ધા કાયદાના માળખાના ઉલ્લંઘન માટે ED અને CCI સમક્ષ એમેઝોન સામે ઘણી તપાસ પેન્ડિંગ છે. તેથી CAIT એ CCIને પેન્ડિંગ તપાસને ઝડપી બનાવવા અને તમામ ચાલુ તપાસ પૂરી ન થાય ત્યાં સુધી ભારતમાં એમેઝોનની કામગીરી સ્થગિત કરવાના નિર્દેશો પસાર કરવા વિનંતી કરી છે.
