હવે માત્ર રૂ. 2000ના મૂલ્યની રૂ. 12000 કરોડની નોટો જ ચલણમાં બચી છે એટલે કે નોટોના કુલ મૂલ્યના માત્ર 3.37% જ છે. આનો અર્થ એ થયો કે 2000 રૂપિયાની બેંક નોટોમાંથી લગભગ 96 ટકા બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પાછી આવી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, RBI દ્વારા બેંકોમાં 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા અને જમા કરાવવાની છેલ્લી તારીખ 7 ઓક્ટોબર, 2023 નક્કી કરવામાં આવી છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે જૂની 2000 રૂપિયાની નોટો બદલવા અથવા બેંકોમાં જમા કરાવવા માટે માત્ર એક જ દિવસ બાકી છે.
તેમણે કહ્યું, ‘અત્યાર સુધીમાં અમને લગભગ 3.32 લાખ કરોડ રૂપિયાની 2000 રૂપિયાની નોટો પરત ફરી છે અને માત્ર 12000 કરોડ રૂપિયાની નોટો જ બાકી છે. રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે નાણાકીય નીતિની સમીક્ષા બેઠક બાદ જણાવ્યું હતું કે રૂ. 2000ની 87 ટકા નોટો બેંકોમાં જમા તરીકે પરત આવી છે અને બાકીની નોટો અન્ય મૂલ્યોની નોટોમાં બદલાઈ ગઈ છે.
19 મે, 2023 ના રોજ, જ્યારે RBI દ્વારા 2000 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, ત્યારે બજારમાં કુલ 3.44 લાખ કરોડ રૂપિયાની નોટો ચલણમાં હતી. સમયસર એક્સચેન્જ અને ડિપોઝિટની કવાયત પૂર્ણ કરવા અને લોકોને પૂરતો સમય આપવાના હેતુથી શરૂઆતમાં રૂ. 2000ની નોટો બદલવા માટે 30 સપ્ટેમ્બર સુધીનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો. દરમિયાન, લોકોને 2000 રૂપિયાની નોટો જમા કરાવવા અથવા બદલવા માટે છેલ્લી ઘડીની ઉતાવળ ટાળવા અપીલ કરવામાં આવી હતી.
30 સપ્ટેમ્બરના રોજ, આરબીઆઈએ એક સમીક્ષાના આધારે, ડિપોઝિટ અને એક્સચેન્જ શાસનને 7 ઓક્ટોબર, 2023 સુધી લંબાવવાનો નિર્ણય કર્યો. રિઝર્વ બેંકે કહ્યું કે 8 ઓક્ટોબરથી બેંકો તેમના ખાતામાં 2000 રૂપિયાની નોટ સ્વીકારવાનું અને એક્સચેન્જ કરવાનું બંધ કરી દેશે.
જો કે, 7 ઓક્ટોબર પછી RBIની 19 ઇશ્યૂ ઓફિસમાં રૂ. 2,000ની બેંક નોટ એક સમયે રૂ. 20,000ની મર્યાદામાં બદલી શકાશે. ખાતામાં જમા કરાવવા માટે રૂ. 2000 ની નોટો પોસ્ટ ઓફિસ દ્વારા આરબીઆઈની કોઈપણ ઈસ્યુ ઓફિસને પણ મોકલી શકાય છે.
આરબીઆઈએ અનેક પ્રસંગોએ પુષ્ટિ કરી છે કે રૂ. 2000 ની બેંક નોટો કાનૂની ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે. 19 મેના રોજ, RBIએ રૂ. 2000 મૂલ્યની બેંક નોટો ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય કર્યો, પરંતુ કહ્યું કે તે કાનૂની ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે. જો કે, આરબીઆઈએ બેંકોને તાત્કાલિક અસરથી આવી બેંક નોટો જારી કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
