એક મોટા નિર્ણયમાં વિદેશી વકીલોને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા, વિદેશી કાયદા અને આર્બિટ્રેશનના મામલામાં ભારતમાં પ્રેક્ટિસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. બાર કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાએ આ માટે નિયમો નક્કી કર્યા છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અને વિદેશી કાયદાના મામલે વિદેશી વકીલોને ભારતમાં પ્રેક્ટિસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. બાર કાઉન્સિલના અધ્યક્ષે કહ્યું છે કે વિદેશી વકીલો અને કંપનીઓને માત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અને વિદેશી કાયદા પર કાનૂની સલાહ આપવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે, તેઓ ભારતીય અદાલતોમાં હાજર થશે નહીં. જો કે બીજી તરફ વકીલ મંડળમાં આશંકા છે કે શું આ બેકડોર એન્ટ્રી છે. 1999 અને 2000માં વકીલોએ તેનો ઘણો વિરોધ કર્યો હતો.
બાર કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાના ચેરમેન મનન કુમાર મિશ્રાએ જણાવ્યું છે કે આ પરવાનગી પારસ્પરિકતાના આધારે હશે એટલે કે જો ભારતીય વકીલને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અને વિદેશી કાયદાના કિસ્સામાં વિદેશમાં મંજૂરી આપવામાં આવે છે, તો તે જ પરવાનગી અહીં વિદેશી વકીલને પણ આપવામાં આવશે. . વિદેશી વકીલો બાર કાઉન્સિલમાં નોંધાયેલા હોવા છતાં તેઓ ભારતીય અદાલતોમાં હાજર રહેશે નહીં. ભારતમાં ચાલી રહેલા કાનૂની વિવાદના કિસ્સામાં તેને પ્રેક્ટિસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. તેમને મર્યાદિત વિસ્તારમાં નિયંત્રિત રીતે મંજૂરી આપવામાં આવી રહી છે. આ માટે, ત્રણ ક્ષેત્રો ખોલવામાં આવ્યા છે જેમાં વિદેશી કાયદો, આર્બિટ્રેશન અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાના મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે. ભારતમાં વિદેશી વકીલો અને વિદેશી લૉ ફર્મની નોંધણી અને નિયમન માટે બાર કાઉન્સિલ ઑફ ઇન્ડિયાના નિયમો 2022 હેઠળ નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. આ અંતર્ગત કાયદાકીય સલાહની મંજૂરી આપવામાં આવશે.
શહેરના પ્રતિષ્ઠિત એડવોકેટ અને કાયદાકીય બાબતોના કોલમિસ્ટ શ્રેયસ દેસાઈએ પણ આ બાબતે પોતાનો મત પ્રગટ કરતાં ગુજરાત બ્રેકિંગને જણાવ્યું હતું કે, આપણે એકતરફ આત્મનિર્ભરતાની વાત કરીએ અને બીજીતરફ વિદેશી કંપનીઓ માટે સંવેદનશીલ એવી કાયદાકીય બાબતોમાં દરવાજા ખોલીએ એ યોગ્ય નથી. અત્યાર સુધી બાર કાઉન્સિલ દેશમાં વિદેશી વકીલોના પ્રવેશના કોઈપણ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કર્યો છે. 2018 માં, સર્વોચ્ચ અદાલતે પણ એ મુદ્દો સ્વીકાર્યો હતો કે વર્તમાન કાયદા હેઠળ વિદેશી વકીલોને ભારતમાં પ્રેક્ટિસ કરવાની મંજૂરી આપી શકાતી નથી. દેશના વકીલોને આ બેકડોર એન્ટ્રી લાંબા ગાળે ઘણી રીતે તકલીફોમાં મુકી શકે છે. જો વિદેશી કંપનીઓને બેકડોર એન્ટ્રી આપવામાં આવે અને તેમને કોઈક રીતે કોર્ટમાં હાજર થવા દેવામાં આવે તો તેનાથી ભારતીય વકીલોના રોજગાર પર અસર થશે એટલે આવા કોઈપણ નિર્ણય સામે અવાજ ઉઠાવવો જરૂરી બને છે.
ઘટનાક્રમ અંગે સુરતના યુવા એડવોકેટ અને નોટરી કિરણ ઘોઘારીએ ગુજરાત બ્રેકિંગને જણાવ્યું હતું કે, આ નિયમ ભારતને ઈન્ટરનેશનલ કોમર્શિયલ આર્બિટ્રેશન હબ બનાવવામાં મદદ કરશે. ભારતીય કાયદા હેઠળ કાયદાકીય પ્રેક્ટિસમાં વિદેશી વકીલો અને કાયદાકીય સંસ્થાઓને કોર્ટમાં હાજર થવા દેવામાં આવશે નહીં. તેને માત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અને વિદેશી કાયદાની બાબતમાં જ પ્રેક્ટિસ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. તે આંતરરાષ્ટ્રીય આર્બિટ્રેશનમાં ભાગ લઈ શકશે. આ બાબતને વધુ સરળ શબ્દોમાં ઢાળતાં તેમણે સમજાવ્યું હતું કે બદલાતા સમયમાં આ પરવાનગી આપવામાં આવી છે અને વકીલોની યુવા પેઢીને તેનો લાભ મળશે.
જોકે સુરતના વધુ એક એડવોકેટ રજનીકાંત પાંચાણીનું કહેવું છે કે, આ બેક ડોર એન્ટ્રી જેવું લાગે છે. વિદેશી વકીલો અને વિદેશી કાયદાકીય સંસ્થાઓ સામે 1999 અને 2000માં મોટા પાયે વિરોધ પ્રદર્શનો થયા છે.દેશભરના વકીલોએ વિરોધ કર્યો હતો અને સરકારે આ મામલે પોતાના પગલાં પાછાં ખેંચી લીધાં. તેમનું સ્પષ્ટ માનવું છે કે, જેમ જેમ વિદેશી કાયદાકીય સંસ્થાઓને રજીસ્ટ્રેશન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે, ભારતીય અદાલતોમાં પ્રેક્ટિસ કરતા વકીલો તે પેઢીમાં જોડાશે અને પછી તેઓ ભારતીય કાયદા હેઠળ પણ પ્રેક્ટિસ કરશે, અને જો આ રીતે જોવામાં આવે તો ભારતીય કાયદામાં વ્યવહારીક રીતે કોઈ પ્રતિબંધ રહેશે નહીં. એટલે આવી કાનૂની ફર્મમાં કામ કરતા કોઈપણ વકીલને અદાલતોમાં હાજર થવા દેવા જોઈએ નહીં, પછી ભલે તે વકીલ ભારતીય હોય. જો આમ ન કરવામાં આવે અને ભારતીય કોર્ટમાં પ્રેક્ટિસ અને હાજરી માટે બેકડોર એન્ટ્રી આપવામાં આવે તો વાંધો ઉઠાવવામાં આવશે.
