આ વર્ષે ઓછામાં ઓછી 4,314 ભારતીય મહિલાઓ ‘મેહરમ (પુરુષ સાથી)’ વિના હજ કરવા માટે તૈયાર છે, જે 2018ના સુધારા પછીની સૌથી મોટી છે જેણે મહિલાઓને યાત્રા પર જવા માટે પુરૂષ સાથીદારની ફરજને સમાપ્ત કરી દીધી હતી. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું. પ્રથમ વખત, લઘુમતી બાબતોના મંત્રાલયે હજ યાત્રીઓના સ્વાસ્થ્ય માટે એરપોર્ટ પર હેલ્થ ડેસ્ક અને સરકારી ડોકટરો દ્વારા તબીબી તપાસ માટે વિસ્તૃત વ્યવસ્થા કરી છે.
યાત્રાળુઓને ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્ય સંભાળ સુનિશ્ચિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, લઘુમતી બાબતોનું મંત્રાલય મક્કાની મુલાકાત લેવાનું આયોજન કરી રહેલા યાત્રાળુઓ માટે વ્યાપક આરોગ્ય વ્યવસ્થા માટે આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય સાથે સહયોગ કરી રહ્યું છે. દર વર્ષે, સાઉદી અરેબિયા વિશ્વભરમાંથી લગભગ 2.5 મિલિયનથી 3 મિલિયન હજયાત્રીઓને મક્કાની મુલાકાતે આવે છે અને ભારત વિશ્વમાં ત્રીજી સૌથી મોટી યાત્રાળુઓની ટુકડી મોકલે છે.
આટલી મોટી સંખ્યામાં યાત્રાળુઓ પણ અનોખા જાહેર આરોગ્ય પડકારો ઉભો કરે છે અને મક્કા, મદીના અને જેદ્દાહમાં યાત્રાળુઓની તબીબી જરૂરિયાતોનું સારી રીતે ધ્યાન રાખવું જોઈએ, એમ મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલા નિવેદનમાં જણાવાયું છે. વર્તમાન વર્ષ માટે, ભારતને 1,75,025 યાત્રાળુઓનો ક્વોટા ફાળવવામાં આવ્યો છે. ભારતમાંથી તીર્થયાત્રા માટે પ્રથમ ફ્લાઇટ 21 મેથી શરૂ થશે. યાત્રાળુઓને વ્યાપક અને ગુણવત્તાયુક્ત સેવાઓ સુનિશ્ચિત કરવાના હેતુથી, લઘુમતી બાબતોના પ્રધાન સ્મૃતિ ઈરાની અને આરોગ્ય પ્રધાન મનસુખ માંડવિયાએ બંને મંત્રાલયોના અધિકારીઓ સાથે ઘણી બેઠકો કરી છે.
નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં, આ વિષય પર બંને મંત્રાલયો વચ્ચે 10 થી વધુ બેઠકો યોજવામાં આવી છે અને વિગતવાર કાર્ય યોજનાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે. આરોગ્ય મંત્રાલયે તદનુસાર 21 માર્ચે તમામ રાજ્યોને સૂચનાઓ જારી કરી છે, તેમને અરજદાર યાત્રાળુઓ માટે તબીબી તપાસ અને ફિટનેસ પ્રમાણપત્ર પ્રદાન કરવાની સલાહ આપી છે અને આવા ચેક-અપ માટેનું વિગતવાર ફોર્મેટ રાજ્યોને મોકલવામાં આવ્યું છે.
અરજદારોને મદદ કરવા માટે, આ વર્ષે અરજદાર દ્વારા તબીબી તપાસ અને ફિટનેસ પ્રમાણપત્ર રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં કોઈપણ સરકારી એલોપેથિક ડૉક્ટર દ્વારા જારી કરી શકાય છે. આનાથી દેશભરમાં મેડિકલ સ્ક્રિનિંગ સર્ટિફિકેટ મેળવવાની પ્રક્રિયા સરળ બનશે. વધુમાં, એવો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે કે રાજ્ય અને જિલ્લા આરોગ્ય અધિકારીઓ પસંદગીના યાત્રાળુઓ માટે કેમ્પ પણ સ્થાપશે, જેમાં પ્રસ્થાન પહેલાં વિગતવાર તબીબી તપાસ અને રસીકરણ પણ પ્રદાન કરવામાં આવશે. આ શિબિરોમાં તમામ યાત્રાળુઓને એક હેલ્થ કાર્ડ પણ આપવામાં આવશે જે પસંદ કરેલા યાત્રાળુઓની વર્તમાન આરોગ્ય સ્થિતિ, હાલના રોગો/સહ-રોગ, જો કોઈ હોય તો તપાસશે. એવું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે કે સાઉદી અરેબિયામાં તબીબી ટીમોને કોઈપણ કટોકટીની સ્થિતિમાં સમયસર આરોગ્યસંભાળ પૂરી પાડવા માટે ડિજિટલ માધ્યમથી આરોગ્યની સ્થિતિ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે. તદનુસાર, દરેક રાજ્યને રાજ્ય લઘુમતી કલ્યાણ વિભાગ સાથે મળીને પ્રવૃત્તિઓનું સંકલન કરવા માટે નોડલ અધિકારીની નિમણૂક કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
આરોગ્ય મંત્રાલય હજ યાત્રીઓને જરૂરી સંખ્યામાં ચતુર્ભુજ મેનિન્ગોકોકલ મેનિન્જાઇટિસ રસી (QMMV) અને સિઝનલ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી (SIV) પ્રાપ્ત કરશે અને પ્રદાન કરશે. નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે પ્રસ્થાન દરમિયાન યાત્રાળુઓની સ્વાસ્થ્ય જરૂરિયાતોને સંકલન કરવા માટે તમામ પ્રસ્થાન એરપોર્ટ પર હેલ્થ ડેસ્ક પણ સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
સાઉદી અરેબિયામાં હેલ્થ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની જરૂરિયાતનું આયોજન કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, આરોગ્ય મંત્રાલય એપ્રિલ 2023ના પ્રથમ સપ્તાહ દરમિયાન વરિષ્ઠ ડોકટરોની એક ટીમ પણ મોકલી રહ્યું છે, જેથી મક્કા, મદીના, જેદ્દાહ, અરાફાત અને મીનાના મુખ્ય ધાર્મિક સ્થળો પર અસ્થાયી હોસ્પિટલો, દવાખાનાઓ, ફાર્મસીઓ અને કેમ્પની જરૂરિયાતનું આયોજન કરવામાં આવે.
આ ટીમ વિસ્તારના મૂલ્યાંકનના આધારે નિષ્ણાતો, ડોકટરો અને પેરામેડિકલ સ્ટાફની જરૂરિયાતનું મૂલ્યાંકન કરશે, નિવેદનમાં જણાવાયું છે. ટીમ આ આરોગ્ય સુવિધાઓ માટે તબીબી સાધનો અને દવાઓની જરૂરિયાતની તપાસ કરશે અને તે આરોગ્ય મંત્રાલય દ્વારા પ્રાપ્ત કરવામાં આવશે અને ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે. ગુણવત્તા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, જન ઔષધિ સ્ટોર્સમાંથી ઉપલબ્ધ દવાઓ ખરીદવામાં આવશે અને આ સુવિધાઓ પર ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે, નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
આરોગ્ય મંત્રાલયે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ઈચ્છુક સરકારી તબીબી અને પેરામેડિકલ પ્રોફેશનલ્સની યાદી મેળવવા માટે પણ કહ્યું છે, જેમની પસંદગી તેમના અનુભવ, કુશળતા અને આ આરોગ્ય સુવિધાઓનું સંચાલન કરવા માટે યોગ્ય લાયકાતના આધારે કરવામાં આવશે. ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્યસંભાળની ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે પસંદગીના આરોગ્ય વ્યાવસાયિકો પણ યાત્રાળુઓની અપેક્ષિત આરોગ્ય જરૂરિયાતો પર વ્યાપકપણે લક્ષી હશે, નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
યાત્રા દરમિયાન ઉભી થતી કોઈપણ કટોકટીનો અસરકારક રીતે અને ઝડપથી સામનો કરવા માટે યાત્રાળુઓની તબીબી સમસ્યાઓની વિશાળ શ્રેણી માટે તપાસ કરવામાં આવશે.
